آشنایی با انواع کیفیت تصویر و رزولوشن صفحه نمایش
وضوح تصویر (رزولوشن) صفحه نمایش چیست؟
یکی از مهم ترین مواردی که در یک صفحه نمایش یا مانیتور مورد توجه قرار می گیرد، وضوح صفحه نمایش (Resolution) می باشد. وضوح تصویر یا رزولوشن به توانایی نمایش تعداد پیکسل های معین در تصویر گفته می شود که هر چه اعداد رزولوشن بزرگ تر باشند نشانه بهتر بودن کیفیت تصویر است. یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار بر روی کیفیت تصاویر، کنتراست می باشد. کنتراست (Contrast) در صفحه نمایش به تفاوت بین روشن ترین و تاریک ترین بخش هر تصویر گفته می شود و هر چه این تفاوت بیشتر باشد، تصویر واضح تری را خواهیم داشت. در توصیف یک نمایشگر، می توان از عباراتی همانند رزولوشن، وضوح تصویر یا تراکم پیکسلی استفاده کرد. مقوله رزولوشن با اندازه پنل کاملاً ارتباط دارد و از نسبت میزان این دو به هم عددی به دست می آید که فشردگی پیکسلی و یا تراکم پیکسلی نامیده می شود. پیکسل کوچکترین بخش تصویر است که از کنار هم قرار گرفتن آنها تصویر تشکیل می شود. پیکسل ها در بیشتر موارد مربعی و دارای نسبت یک هستند. برای بیان وضوح تصویر از واحدهای DPI و PPI استفاده می شود. PPI (Pixel Per Inch) به معنای تعداد پیکسل ها در هر اینچ مربع و DPI (Dot Per Inch) به معنای تعداد نقاط در هر اینچ مربع می باشد. نمایشگرها از تراکم پیکسلی مختلفی ساخته شده اند و این موضوع باعث تفاوت در وضوح آن ها می شود. اگر تراکم پیکسل ها از یک حد معینی بیشتر باشد، چشم انسان تنها متوجه تفاوت جزئی در کیفیت صفحه نمایش می شود. تراکم پیکسلی یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در کیفیت تصویر محسوب می شود. در هر ستون و هر ردیف یک صفحه نمایش، تعداد پیکسل های معینی وجود دارند، برای مثال برخی از نمایشگرها دارای رزولوشن 640 × 480 و برخی دیگر 1280 × 720 و یا 1920 × 1080 هستند. به طور مثال رزولوشن 1920 × 1080 به این معنی است که صفحه نمایش دارای عرض 1920 پیکسل و ارتفاع 1080 پیکسل می باشد. عدد اول نشان دهنده تعداد ستون پیکسل ها و عدد دوم نشان دهنده ردیف پیکسل ها است که هر چه تعداد پیکسل ها بیشتر باشد وضوح تصویر بالاتر است.
یکی دیگر از روش های نمایش وضوح تصویر، بیان آن از طریق واحد مگاپیکسل می باشد به این صورت که از طریق ضرب دو عدد اعلامی به یک عدد واحد برای بیان وضوح تصویر می رسیم، به طور مثال در مورد رزولوشن 1024 × 1280، می توان از عبارت 1.3 مگاپیکسل هم استفاده کرد.
در حال حاضر بیشترین و رایج ترین کیفیت تصویر در گوشی های پرچمدار QHD و در گوشی های میان رده FHD می باشد که امکان دیدن تصویر را بدون افت کیفیت فراهم می سازد.
در تصاویر فرمت های استاندارد مختلفی از جمله VGA ،SNGA ،XGA ،WXGA و UXGA وجود دارد که در زیر به همراه قابلیت وضوح نمایش آن ها آورده شده است.
استاندارد VGA (Video Graphics Array): قادر به نمایش تصویری با وضوح 640 × 480 پیکسل است.
استاندارد SVGA (Super VGA): قادر به نمایش تصویری با وضوح 800 × 600 پیکسل است.
استاندارد XGA (Extended Graphic Array): قادر به نمایش تصویری با وضوح 1024 × 768 پیکسل است.
استاندارد WXGA (Wide XGA): قادر به نمایش تصویری با وضوح 1365 × 768 پیکسل است.
استاندارد UXGA (Ultra Extended Graphic Array): قادر به نمایش تصویری با وضوح 1600 × 1200 پیکسل است.
همانطور که اشاره کردیم رزولوشن بر روی کیفیت تصاویر تاثیر زیادی دارد هنگامی که رزولوشن ثابت باقی می ماند، تغییرات در اندازه صفحه نمایش، روی مقدار نمایش داده شده یک صفحه تأثیر نمی گذارد. به عنوان مثال، تفاوتی بین اطلاعاتی که یک صفحه نمایش 15 اینچی و یک صفحه نمایش 17 اینچی نمایش می دهند، وجود ندارد. فقط در نمایشگر 17 اینچی شاهد خوانایی بهتر جزئیات تصویر خواهیم بود. رزولوشن دارای انواع مختلفی است که در زیر به آن ها اشاره کرده ایم.
رزولوشن (QVGA)
این رزولوشن را می توان پایین ترین رزولوشن موجود در موبایل های مدرن دانست که از 320 × 240 پیکسل ساخته شده است. QVGA مخفف (Quarter Video Graphics Array) می باشد و یک چهارم رزولوشن VGA را ارائه می دهد. از این رزولوشن معمولاً برای موبایل های ارزان قیمت استفاده می شود. موبایل هایی نظیر HTC Wildfire و Samsung Galaxy Y از این رزولوشن استفاده می کنند.
رزولوشن (HVGA)
نصف مقدار VGA را به صفحه نمایش های HVGA می گویند که از 480 × 320 پیکسل تشکیل شده اند. صفحه نمایش گوشی HTC Hero و Smart dido E3510 از این رزولوشن تصویر بهره می برند.
رزولوشن (WVGA)
صفحه نمایش های WVGA به معنای VGA با پهنای بیشتر است که از 800 × 480 پیکسل ساخته شده اند. اپل آیفون 4 که دارای نمایشگر Retina می باشد و همچنین گوشی سامسونگ گلکسی اس از رزولوشن WVGA پشتیبانی می کنند.
رزولوشن 720p (HD)
رزولوشن 720p، از 1280 × 720 پیکسل ساخته شده است که به نام HD شناخته می شود. HD مخفف (High Definition) به معنای کیفیت بالاست. هر چقدر نمایشگر کوچکتر باشد، در رزولوشن HD تراکم پیکسل ها بالاتر می رود و تصویر بهتری به کاربر ارائه خواهد کرد. برای مثال روی صفحه نمایش 4.3 اینچی، تراکم پیکسلی 342 پیکسل در هر اینچ است و در صفحه نمایش 4.7، این تراکم پیکسل به 312 پیکسل در هر اینچ کاهش می یابد، اما باز هم کیفیت HD را ارائه می دهد. اندازه صفحه نمایش با تراکم پیکسل رابطه عکس دارد یعنی هر چه اندازه صفحه نمایش بیشتر می شود تعداد پیکسل ها کمتر می شود. گوشی های Xperia M4 Aqua ،Moto G4 Play و سامسونگ Galaxy J3 2018 دارای این رزولوشن هستند.
رزولوشن 1080p (Full HD)
این رزولوشن با نام Full HD شناخته می شود. Full HD از کیفیت بیشتری نسبت به HD برخوردار است و به لحاظ تعداد پیکسل ها، صفحات نمایش Full HD از 1920 × 1080 پیکسل تشکیل شده اند. گوشی هایی که دارای صفحه نمایش پنج اینچی و با رزولوشن Full HD می باشند، دارای تراکم پیکسلی در حدود 440 پیکسل در هر اینچ هستند در حالی که در یک صفحه نمایش Full HD پنج و نیم اینچی تراکم پیکسلی به 400 پیکسل می رسد.
تعداد پیکسل ها در یک گوشی هوشمند Full HD از یک مانیتور Full HD بیشتر است، زیرا در یک نمایشگر کوچک، تراکم پیکسلی بیشتری قرار دارد، بنابراین تصویر نمایش داده شده شفاف تر به نظر می رسد. رزولوشن گوشی هایی مانند سامسونگ 2018 Galaxy A7، سونی Xperia XZ از نوع Full HD می باشند.
رزولوشن 1440p (2K)
رزولوشن تصویر این نوع صفحه نمایش، 2560 × 1440 پیکسل است که به نام های QHD ،Quad HD یا 2K شناخته می شود. QHD مخفف Quad HD بوده که چهار برابر استاندارد HD است. این بدان معنی است که شما می توانید رزولوشن و کیفیت تصویر بالاتری را دریافت کنید. در رزولوشن HD به صورت عمودی 720 پیکسل قرار دارد و در QHD، به 1440 پیکسل می رسد. به صورت افقی هم تعداد پیکسل ها دو برابر می شود؛ یعنی 1280 پیکسل افقی که در رزولوشن HD وجود دارد، در QHD، به 2560 پیکسل افزایش می یابد و دو برابر می شود. درنتیجه با دو برابر شدن تعداد پیکسل های افقی و عمودی، رزولوشن در کل 4 برابر می شود. بسیاری از برندهای مطرح مثل سامسونگ، موتورولا، هوآووی از 2K به عنوان استاندارد خود استفاده می کنند. از نمونه موبایل هایی که از رزولوشن 2K استفاده می کنند می توان به گوشی سامسونگ Galaxy Note9 و هوآوی Mate 10 اشاره کرد.
رزولوشن 2160p (4K)
دارای رزولوشن 3840 × 2160 پیکسل است و به آن رزولوشن 4k یا اولترا HD نیز گفته می شود. همان طور که مشخص است رزولوشن 4K، چهار برابر رزولوشن Full HD می باشد. همان گونه که در مورد QHD دیدیم، 4K نیز به صورت افقی و عمودی دو برابر می شود. تعداد پیکسل های عمودی از 1080 در Full HD به 2160 در 4K افزایش می یابد و تعداد پیکسل های افقی نیز از 1920 در Full HD به 3840 در 4K افزایش می یابد. عبارت 4K نیز به این دلیل به آن نسبت داده شده که تعداد پیکسل های افقی در این رزولوشن حدود 4000 (3840) پیکسل است. گوشی سونی Xperia XZ premium و سونی Xperia Z5 premium از نمونه دستگاه هایی هستند که دارای رزولوشن 4K می باشند.
رزولوشن 4320p (8K)
این رزولوشن از 7680 × 4320 پیکسل تشکیل شده و به نام 8K شناخته می شود، کیفیتی 16 برابر Full HD را فراهم می کند. وضوح 8K بزرگ ترین و بهترین وضوح تصویر موجود در تلویزیون های دیجیتال و دوربین های فیلمبرداری دیجیتال خواهد بود. یکی از مزیت های اصلی 8K این است که پیکسل ها توسط چشم انسان حتی از کمترین فاصله هم قابل تشخیص نیستند.